Της Κατερίνας Τσουκαλά*

Το μεγαλείο και η ηθική πρόοδος ενός έθνους μπορούν να κριθούν από τον τρόπο που φέρεται στα ζώα.

Μαχάτμα Γκάντι

Η αξιοπρεπής & καλή διαβίωση των ζώων [ευ ζην] είναι ένα σύνθετο και πολύπλευρο θέμα με επιστημονικές, ηθικές, οικονομικές, πολιτιστικές, κοινωνικές, θρησκευτικές και πολιτικές διαστάσεις. Προσελκύει αυξανόμενο ενδιαφέρον από την κοινωνία των πολιτών και αποτελεί μία από τις προτεραιότητες του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων (World Organization for Animal Health [WOAH]).

Η ολιστική προσέγγιση στο θέμα προστασίας κάθε έμβιου όντος του πλανήτη μας, δεν μπορεί να αποτελεί συμπληρωματικό στοιχείο των πολιτικών και της διακυβέρνησης, αλλά κυρίαρχο συστατικό κάθε θεσμικού πλαισίου και πρακτικής. 

Εξάλλου, ο σπουδαίος Ινδός πολιτικός, στοχαστής, ακτιβιστής και επαναστάτης Μαχάτμα Γκάντι, ανέφερε επίσης ότι «…όσο πιο αβοήθητο είναι ένα πλάσμα, τόσο περισσότερο δικαιούται να προστατεύεται από τον άνθρωπο, από τη σκληρότητα του ανθρώπου». Μπορεί η αναφορά αυτή να είναι γενικότερη για τα ζώα και σε εθνικό επίπεδο, αλλά είναι εφαρμόσιμη σε διάφορες περιπτώσεις, όπως είναι για τα υπό εξαφάνιση ζώα, τα αδέσποτα, όσα συγκατοικούν μαζί μας, σε τοπικό και σε ατομικό επίπεδο.  Απαιτείται λοιπόν, αυστηρή εφαρμογή πρακτικών και πολιτικών που θα διασφαλίζουν την ελεύθερη διαβίωση των πλασμάτων και την φροντίδα εκείνων που ζουν ανάμεσα μας, είτε ως αδέσποτα είτε ως συντροφιά στα σπίτια μας. 

Καθημερινά βιώνουμε την αδυναμία του κράτους και της διοίκησης να διασφαλίσει τα στοιχειώδη για την ευζωία των όντων που ζουν αναμεσά μας και την προστασία τους από κακοποιητικές η/και εγκληματικές ενέργειες. Αναφέρω ενδεικτικά μια σκέψη μετά από ένα περιστατικό, εγκληματική ενέργεια θα έλεγα, που με προβλημάτισε. Δεν μπορεί να έχουν όλοι τα ίδια ζώοφιλικά αισθήματα. Κατανοητό. Οι γάτες εν προκειμένω στις γειτονιές είναι δεκαετίες τώρα ενταγμένες στο περιβάλλον της πόλης. Στο ανθρωπογενές περιβάλλον. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι αποτελούν “μέγιστο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία”. Η απειλή εξόντωσης τους, ή ακόμα χειρότερο η εξόντωση τους, πέρα του ηθικού ζητήματος, εγείρει και ποινικές ευθύνες με βάση το θεσμικό πλαίσιο. 

Από τις εμπειρίες μου στο θέμα της φιλοζωίας, οφείλω να μνημονεύσω και την αντιμετώπιση που υπήρξε από υπάλληλο αεροπορικής εταιρείας για το ταξίδι του άρρωστου  γάτου μου, του 14χρονου Τόμμυ που πέθανε πριν από λίγους μήνες από καρκίνο. Αφού υπήρξε η σχετική ενημέρωση για την κατάστασή του και η τεκμηρίωση των προϋποθέσεων για να ταξιδέψει, μετά από πολλές ώρες, ενημερώθηκα ότι μου αρνείται την επιβίβαση στο αεροπλάνο, ενώ είχα ήδη προσκομίσει βεβαίωση από τον κτηνίατρο μου ότι ο καρκίνος του δεν μεταδίδεται! Καταδεικνύεται έτσι, ότι δεν έχει γίνει κατανοητός ο ισότιμος ρόλος στο δικαίωμα της ευζωίας όλων των πλασμάτων, πολλώ δε μάλλον αυτών που θα έπρεπε να μας εξυπηρετήσουν κατά τη μεταφορά τους αλλά και από άποψη  εταιρικής ευθύνης απέναντι στα ζώα. 

Επανέρχομαι λοιπόν, τονίζοντας ότι οι προοδευτικές – αριστερές δυνάμεις & κόμματα δεν μπορούν παρά να έχουν προτεραιότητα την φιλοζωία, την προάσπισή και εκπροσώπησή της σε επίπεδο διακυβέρνησης. Οφείλουν να θεσμοθετούν με γνώμονα την ευζωία κάθε πλάσματος διασφαλίζοντας την εφαρμογή των όσων προβλέπονται.

Ο/Η κάθε υποψήφιος/υποψήφια πρέπει να δεσμευτούμε ότι θα επιτελέσουμε στο έπακρο & απαρέγκλιτα αυτό το σκοπό. Στην κατεύθυνση αυτή απαιτείται η ενεργή συμμετοχή στις φιλοζωικές οργανώσεις & δράσεις της κάθε περιοχής, ώστε να γίνονται κατανοητά και μέσα από βιώματα τα προβλήματα που καλείται, ο/η κάθε εκπρόσωπος, να επιλύσει. Με αυτό τον τρόπο θα καταστεί δυνατό να εντοπιστούν τα θεσμικά / διοικητικά/ οργανωτικά προβλήματα ώστε να προωθηθούν προτάσεις και νομοθετικές ρυθμίσεις που απαιτούνται για την ολιστική αντιμετώπιση του θέματος.

Οι κατευθυντήριες αρχές που του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων σχετικά με την καλή διαβίωση των χερσαίων ζώων περιλαμβάνουν «Πέντε ελευθερίες». Οι πέντε ελευθερίες που αναπτύχθηκαν το 1965 και είναι ευρέως αναγνωρισμένες, περιγράφουν τις προσδοκίες της κοινωνίας για τις συνθήκες που πρέπει να βιώσουν τα ζώα όταν βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ανθρώπου, και συγκεκριμένα:

• Ελευθερία από την πείνα, τον υποσιτισμό και τη δίψα.
• Ελευθερία από φόβο και αγωνία.
• Απαλλαγή από θερμικό στρες ή σωματική δυσφορία.
• Ελευθερία από πόνο, τραυματισμό και ασθένεια.
• Ελευθερία έκφρασης φυσιολογικών προτύπων συμπεριφοράς.

Καθίσταται άμεσα αναγκαίο μια προοδευτική κυβέρνηση να θεσμοθετήσει αυστηρά και εύκολα εφαρμόσιμα μέτρα. 

Βασικοί άξονες διεκδίκησης & θεσμοθέτησης σε συνεργασία με φιλοζωικές οργανώσεις και συλλόγους:  

• Απόσυρση των ανεφάρμοστων διατάξεων του νόμου 4830/21 (πχ το DNA Test), αναποτελεσματικού, χαοτικού και με απαράδεκτες και ανεπίτρεπτες διατάξεις, χαράτσια εις βάρος ανθρώπων και ζώων. 

• Απαιτείται ένα θεσμικό πλαίσιο νέο, σύγχρονο και λιτό, χωρίς αντιφάσεις, χωρίς κενά, χωρίς να χρειάζονται δεκάδες κανονιστικές για την εφαρμογή του και συνεχείς επεξηγήσεις. 
• Αξιοποίηση των κονδυλίων χρηματοδότησης των Δήμων πρωτίστως σε στειρώσεις. 

• Ευέλικτοι τρόποι χρηματοδότησης των προγραμμάτων για δεσποζόμενα και αδέσποτα ζώα. 

• Υποχρεωτική, επί ποινή, για κάθε Δήμο η δημιουργία Δημοτικών κτηνιατρείων για τις στειρώσεις όλων των αδέσποτων του κάθε Δήμου, με χώρους ανάνηψης, περίθαλψης και επιπλέον χώρους προσωρινής φιλοξενίας κάποιων ιδιαίτερων περιπτώσεων αδέσποτων ζώων. Μπορεί να δίδεται αρωγή και για δεσποζόμενα με τις κατάλληλες προϋποθέσεις [πρόγραμμα για οικονομικά ασθενείς συμπολίτες μας με ζώα συντροφιάς κλπ.]. 

• Δημιουργία ειδικού περιφραγμένου χώρου στον οποίο τα δεσποζόμενα ζώα θα μπορούν να κινούνται ελεύθερα. 

• Ίδρυση και ουσιαστική λειτουργία Σώματος Αστυνομίας Ζώων σε όλη την επικράτεια, με εντεταλμένο εισαγγελέα, ώστε η όποια νομοθεσία για τα ζώα να τηρείται. 

• Να ελέγχονται για την εφαρμογή της όλοι οι φορείς και η διοίκηση, γεγονός που σήμερα δεν γίνεται. 

• Οι κατηγορίες που συμβάλλουν ιδιαίτερα και καταλυτικά στη συνεχή ροή αδέσποτων θα πρέπει με συγκεκριμένα μέτρα, και κυρίως θετικά κίνητρα, να σταματήσουν να «γεννούν αδέσποτα». 

• Μέτρα αποφασιστικά και αποτελεσματικά κατά τη μάστιγας της παράνομης εισαγωγής και εκτροφής εκατοντάδων χιλιάδων ζώων συντροφιάς. 

• Διαφάνεια και ισότιμη διανομή της βοήθειας σε όλους τους εθελοντές και φιλοζωικές με την απαιτούμενη θεσμική κατοχύρωση.

• Στην εκπαίδευση να θεσμοθετηθεί μάθημα στα σχολεία και ολοκληρωμένη ενημέρωση , όπως αναφέρουμε παρακάτω, και γενναίες χρηματοδοτήσεις των Δήμων στη βάση των πραγματικών αναγκών τους και προσλήψεις κατάλληλου προσωπικού.

• Ειδικό θεσμικό πλαίσιο απαιτείται για τα ιπποειδή των οποίων γίνεται σκληρή εκμετάλλευση. 

• Δημιουργία εποπτικής Αρχής σε συνεργασία με το ΣτΠ που έχει την αρμοδιότητα για αρωγή & εν ανάγκη επιβολή των θεσμικών προβλέψεων για την προστασία των αδέσποτων και δεσποζόμενων ζώων συντροφιάς. Διασφάλιση της ευζωίας κάθε έμβιου όντος. 

Υπάρχει ακόμη αρκετός δρόμος μέχρι το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων να επιτύχει τον απώτερο στόχο της νομικής κατοχύρωσης δικαιωμάτων για άλλα ζώα εκτός του ανθρώπου. Ευτυχώς, σημειώνεται πρόοδος στις δυτικές χώρες και σε όλο τον κόσμο, αν και μπορεί να είναι σταδιακή. Καθώς οι άνθρωποι καταλαβαίνουν περισσότερα για τα ζώα και τα δεινά που υποφέρουν από τα ανθρώπινα χέρια, ελπίζουμε ότι η αλλαγή θα επιταχυνθεί.  

Μετά τις Εκλογές στις 21 του Μάη και με την νίκη του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ η διαβούλευση με τις φιλοζωικές συλλογικότητες, τους επιστημονικούς, συνδικαλιστικούς και αυτοδιοικητικούς φορείς της χώρας θα μετεξελιχθεί στις αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις για την ευζωία όλων των ζώων και ειδικά των ζώων συντροφιάς.

O ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ ως κυβέρνηση μπορεί να θεσμοθετήσει και να εφαρμόσει την προστασία όλων των έμβιων όντων

ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΠΑΝΤΟΥ

ΔΙΚΑΙOΣΥΝΗ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΕΜΒΙΟ ΟΝ

* Κατερίνα Τσουκαλά, υποψήφια βουλευτής Ηρακλείου ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ